Topmolen

De Topmolen is een kleine watermolen bestaande uit een metalen rad met houten velgen en ijzeren schoepen. Het bouwwerk werd in 1850 opgericht door Carolus Vanderwegen. Samen met zijn zonen groef hij een 900 meter lange beek over de Asheide en bereikte zo een verval van drie meter. Dit betekende dat ze een molen van het bovenslagtype konden bouwen. Hierbij werd het water tot boven het kleine wiel geleid, dat voorwaarts draaide. De topmolen is de enige molen van het bovenslagtype in de provincie Antwerpen. Het bakstenen molengebouw wordt links vergezeld van een lager woonhuis. Hier hield men in vroegere tijden een winkel en herberg.

In 1925 werd het eigendom openbaar verkocht aan Edmond Hens. Hij zorgde voor verschillende verbeteringen, zoals elektrische verlichting en het aanbrengen van een ijzeren as en een drijfwiel.

In 1935 werden de molen en het molenhuis volledig in steen herbouwd. Edmond Hens hield de molen nog dagelijks in werking tot 1958. Daarna werd het aangekocht door boer en veekoopman Alfons Geypen, die al eigenaar was van weiden rond de molen. Vanaf dat jaar was de molen inactief en in 1971 werd hij om economische redenen stilgelegd. Begin jaren 1990 werd hij deels gerestaureerd en weer maalvaardig gemaakt, waarna hij in 1993 het statuut van beschermd monument kreeg. Vanaf dan geraakte de molen echter terug zwaar in verval. De nieuwe eigenaars, Tom Willems en Nele Leppens, vatten in 2007 restauratiewerken aan. Drie jaar later verkochten zij de molen door aan de huidige eigenaars, Hans Emmelkamp en Sara Belmans. Ook zij wilden de herstellingen voortzetten en dienden een subsidiedossier in voor een maalvaardige restauratie. Ze kochten bovendien een drie eeuwen oude Kempische schuur uit Ham. Deze reconstrueerden ze op het erf van de Topmolen. Omdat het om een geklasseerd gebouw gaat, loopt het subsidiedossier momenteel nog. Na de herstellingswerken, willen de eigenaars eens per maand de watermolen doen draaien voor het publiek. Tegelijk zou je een kijkje kunnen nemen in de schuur, waar een deel van het molenaarsarsenaal tentoongesteld kan worden.

BRON: Erfgoed Balen